بررسی عوامل استرس زای شغلی موثر بر عملکرد راهنمایان کشتی ها در بنادر جنوب ایران

راهنمایی کشتی به عنوان یکی از خدمات مهمی که در بنادر ارائه می¬گردد، از حساس ترین و خطیرترین مشاغل دریایی محسوب می¬گردد. همین حساسیت بالا باعث می¬شود مفهوم استرس شغلی برای این حرفه نمود بیشتری پیدا کند. استرس شغلی را می توان کنش متقابل بین شرایط کار و ویژگیهای فردی شاغل به گونه ای که خواستهای محیط کار بیش از آن باشد که فرد بتواند از عهده آنها برآید تعریف کرد. تحقیق حاضر با هدف یافتن عوامل موثر بر استرس شغلی راهنمایان بنادر اصلی جنوب کشور انجام شده است تا با ﺗﺪوﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎمه جهت کنترل استرس شغلی ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻬﺎدﻫﺎی ﻣﺴﺌﻮل، ﺿﻤﻦ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﺸﮑﻼت اﺳﺎﺳﯽ راﻫﻨﻤﺎﯾﺎن، از ﺑﺮوز ﺳﻮاﻧﺢ و ﺣﻮادث ﻓﺎﺟﻌﻪ ﺑﺎر درﯾﺎﯾﯽ ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی ﮐند. در این راستا با بررسی و مرور پیشینه تحقیقات مرتبط با حرفه راهنمایی در گذشته، تعدادی از عواملی را که میتوانست در استرس شغلی راهنمایان موثر باشد شناسایی گشت. با توجه به مطالعه پیشینه تحقیق، عوامل مهم و مورد نظر محقق انتخاب و به متخصصین و کارشناسان و اساتید متخصص دریایی ارائه گردید تا مبنای طراحی پرسشنامه باشند. سپس این پرسشنامه بین نمونه آماری تحقیق توزیع گردید. نمونه آماری ما تعداد تعیین شده ای از راهنمایان بنادر اصلی جنوب ایران می باشند. روش¬های آماری مورد استفاده برای داده¬های بدست آمده از پرسشنامه تحقیق، که بعد از تعیین پایایی به روش آلفای کرونباخ، مورد استفاده قرار گرفتند عبارتند از: آزمون دو جمله¬ای، آزمون کروسکال-والیس و آزمون فریدمن. در آزمون آماری دوجمله¬ای تاثیر یا عدم تاثیر عوامل، شناسایی، در آزمون کروسکال-والیس ارتباط ویژگی¬های جمعیت شناختی با عوامل استرس شغلی و در آزمون فریدمن، جایگاه و رتبه عوامل تاثیرگذار تعیین گردید. یافته ¬های این تحقیق نشان داد خستگی و کمبود خواب، محدود بودن محل مانور، ترس از دست رفتن قابلیت مانور کشتی، ارتباطات رادیویی نامناسب با کنترل بندر، نامناسب بودن تجهیزات بندری از جمله شناور راهنمابر، یدک¬کش¬ها، بیت¬های اسکله و ...، کمبود دانش فنی و تجربی راهنمایان، مشکل ارتباط کلامی موثر با فرمانده یا افسران کشتی، کمبود تعداد راهنمایان و فشار زیاد کاری به ترتیب بیشترین تاثیر را روی استرس شغلی راهنمایان بنادر اصلی جنوب کشور دارند. در پایان نیز راهکارهایی همچون برنامه ریزی منسجم آموزشی، تاسیس لاک و موج شکن در جاهایی که میسر باشد، کنترل موثر ترافیک دریایی، و برنامه ریزی جهت پرورش راهنمایان ارائه شد.